Van een Napolitaans terrasje met een warme “sospeso” is het niet zo’n hele grote stap naar een ijskoude “frappè” aan een vissershaventje onder de Kretenzer zon. De afgelopen weken was ik daar met mijn zoon, die er geboren is. Vijfentwintig jaar nadat we vertrokken, besloten we samen terug te gaan, en oude herinneringen te vervangen door nieuwe.
Om meer dan één reden was deze reis spannend. We zouden een bezoek brengen aan het dorp op Zuid-Kreta waar we hadden gewoond, maar waren ook erg benieuwd naar de veranderingen die hadden plaatsgevonden in de voorbije jaren. In vijfentwintig jaar kan er veel gebeuren en gezien de berichten in de media over de crisis en het vluchtelingenprobleem verwachtte ik op een ander eiland terug te komen dan dat we verlaten hadden.
”Ons” dorp bleek, op wat onbelangrijke zaken na, nauwelijks veranderd. Het hoofd van het postkantoor leek niet weg te zijn geweest uit het kafenion op het kruispunt en de buurvrouw liep nog heupwiegend over straat, op zoek naar mannelijke “prooi”. Oké, de wegen op het eiland zijn verbreed (ten koste van prachtige berghellingen), maar nog steeds zitten in het wegdek gaten die slalommend en remmend moeten worden ontweken. Meisjes zien er hipper uit en hebben een smartphone in hun achterzak, maar nog altijd lopen ze rond met hun kindjes aan de hand. Geweldige restaurantjes met “Real Cretan Food” zijn vervangen door tentjes met menu-kaarten in het Russisch, maar de obers spreken nog net zo veel “buiten de deur” als toen we een kwart eeuw geleden naar Nederland terugkeerden.
Ook de mentaliteit was nog herkenbaar. De toegezegde huurauto bleek bij aankomst toch eigenlijk niet beschikbaar, de vervangende auto had een lege tank in plaats van de afgesproken volle, de geboekte hotelkamer was de eerste nacht per ongeluk aan twee toeristen beloofd. Steeds was de reactie van de verhuurder een vergoelijkend schouderophalen en “Eh, ti na kanome?”. Ach, wat kunnen we er aan doen? Of: “Etsi einai i zoï!”. Zo is het leven nou eenmaal…
Maar zo moeilijk is het toch niet om je administratie bij te houden, of eerlijk aan te geven dat de gevraagde auto niet beschikbaar is?
Ondanks alle internationale afspraken hoopt men nog steeds dat je je hotel contant betaalt en niet om een rekening vraagt. Net als in de tijd dat ik nog op Kreta woonde.
Natuurlijk hebben de bankenwereld en de politiek een grote rol gespeeld in de crisis waarin Griekenland verzeild is geraakt, maar in hoeverre heeft de eigen levenshouding bijgedragen aan de huidige situatie? Wat is de kip en wat is het ei? Overkomt het leven je dan alleen maar, ben je alleen maar slachtoffer? Is alles de schuld van Angela?
Intussen staan winkels leeg en zijn veel (onafgebouwde) gebouwen onder gekalkt met graffiti. Restaurants hebben nauwelijks klanten, maar als je daarover in gesprek gaat met de eigenaar, herhaalt die gewoontegetrouw al snel het mantra van voor de crisis: “No Problem!”. Inwoners zijn vertrokken en toeristen blijven weg. Het is, in het hoogseizoen, stil op straat.
No Problem? Big Problem!
Weer in Griekenland zijn had iets surrealistisch; alsof we met een virtual reality bril door ons verleden wandelden. Hoe zou de toekomst van mijn zoon er uit hebben gezien als we daar waren gebleven? Wat ben ik blij dat ik vijfentwintig jaar geleden het heft in eigen handen heb genomen en terug ben gegaan naar Nederland.
Ondanks alle déjà vu’s was het ook een zeer inspirerende reis. Het verleden is afgesloten, vol (bedrijfs)plannen zijn we weer thuis. Ti na kanome? Volgens mij een heleboel!
